edd 2019

‘Addressing inequalities: building a world which leaves no one behind’: dat was het thema van de European Development Days 2019. Elk jaar brengt de Europese Commissie baanbrekende bedrijven en individuen samen om innovatieve oplossingen te bedenken voor wereldwijde problemen. Zo wil ze het internationaal welzijn bevorderen en duurzame groei stimuleren. Voor de 13de editie van de EDD stonden klimaatverandering en ongelijkheid centraal.

Daar zat ik dan, luisterend naar een panel van sprekers – experts, directeurs, voorzitters ... De sprekers die mij vooral zijn bijgebleven, spraken met passie en een treffend gevoel van urgentie. Olawale Abediyi en Val Vestil deelden hun inzichten als slachtoffers van de mondiale ongelijkheid.

de juiste stimulans

Olawale Adebiyi is Chief Operating Officer bij Wecyclers, een Nigeriaans bedrijf gespecialiseerd in de inzameling en recyclage van lokaal huisvuil en bedrijfsafval. Het bedrijf wil sociale verandering stimuleren door gezinnen te motiveren om hun afval te zien als een extra bron van inkomsten. Wecyclers gebruikt bakfietsen om restmateriaal op te halen dat anders op de afvalberg zou belanden.

Olawale's boodschap was luid en duidelijk: de strijd tegen armoede valt perfect te combineren met de bestrijding van het plasticprobleem. Luister naar mensen om te weten wat er nodig is om hun gedrag te veranderen. Ga op zoek naar de juiste stimulans en gebruik die als vertrekpunt. Zo heeft de lokale bevolking in Lagos geld nodig om uit de armoede te geraken, en dat is precies wat Wecyclers hun geeft. Het bedrijf is er met succes in geslaagd om een eerlijke en rechtvaardige werkomgeving te creëren die tegelijk het wereldwijde afvalprobleem aanpakt. Na de toespraak van Olawale heerste er een gevoel van hoop tussen de aanwezigen. En terecht.

een kwestie van overleven

Als een jonge leider uit de Filippijnen wordt Val Vestil dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van klimaatverandering. Die treft niet alleen de meest kwetsbaren, maar vergroot ook de ongelijkheid in de regio tot ongekende niveaus. Huizen en levens gaan verloren bij extreme weersomstandigheden, en dat is nog maar het topje van de ijsberg: zijn landgenoten kampen ook steeds vaker met problemen zoals een gebrek aan schoon water en voedsel, een hogere blootstelling aan gezondheidsrisico's en schoolonderbrekingen.

Val dringt er bij regeringen op aan dat ze hun verantwoordelijkheid nemen en de problemen aanpakken. De tijd voor debat en discussie is al lang voorbij. Uiteindelijk gaat het bij de klimaatverandering om overleven en dat mag nooit een onderwerp van discussie zijn. 

een probleem van iedereen

Hoewel sommigen de gevolgen meer voelen dan anderen, treft de klimaatverandering ons allemaal. Het probleem kan nooit in zijn totaliteit aangepakt worden als het enkel wordt besproken door staatshoofden en wereldleiders. Kortom, we kunnen de klimaatdoelstellingen van Parijs niet  bereiken zonder een multilaterale aanpak. Een top-downkader moedigt mensen niet aan om deel uit te maken van de oplossing; daarvoor hebben we een bottom-upbenadering nodig. Betrek mensen onderaan de samenleving door oplossingen aan te reiken die voordelig en duurzaam zijn voor hén, dan pas komen we ergens.

de rol van de media

We moeten een versnelling hoger schakelen. Bewustmaking is één ding, maar het is iets anders om iedereen effectief aan boord te krijgen. Vandaag staan crisisinterventie en -rapportage centraal, maar het volstaat niet om de problemen te trachten oplossen en pas te communiceren wanneer de situatie geëvolueerd is. Preventie is de enige weg vooruit en daar speelt de media een belangrijke rol in. Milieuonderwerpen kampen met een tekort aan aandacht, omdat ze niet op de prioriteitenlijst van de pers komen te staan. Dat moet en kan anders, want de media heeft de macht om de kennis en perceptie van klimaatverandering te vergroten en het overheidsbeleid te beïnvloeden. De geschiedenis leert ons dat beleidsmakers geneigd zijn te reageren op publieke bezorgdheden, dus zodra die de media halen, moet de rest wel volgen.

In de ideale wereld is er geen armoede en bestaat de klimaatcrisis niet. Maar daar zijn we nog niet. We moeten het voorlopig stellen met het zoeken naar en vinden van oplossingen die iedereen meetrekken, en die tegelijk armoede en de klimaatproblematiek aanpakken, als het even kan. Klimaatverandering moet een drijvende kracht worden voor groei en innovatie. Of zoals het klonk op EDD ‘19: ‘Economische groei en verduurzaming sluiten elkaar niet uit, met de juiste stimulans kunnen ze elkaar versterken.’